اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است
ارش رضایی | چهارشنبه, ۶ آبان ۱۳۹۴، ۱۲:۵۴ ب.ظ
به گزارش مهندس نیوز، امروزه در عصر دانایی و انفجار اطلاعات به سر می بریم؛ بنابراین نیاز به طبقه‌بندی دانش و اطلاعات در حوزه فضای مجازی کاملا احساس می شود. ایجاد تهدیدات امنیتی و فراهم کردن بستر عصیان مدنی با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ایجاد اختلال در شبکه‌های خد‌مت رسانی داخلی، امکان انواع جاسوسی‌های اینترنتی و نیز تهاجم فرهنگی از جمله تهدیدات و چالش‌های این حوزه می‌باشد.
سرازیری اطلاعات گسترده عمدتا سکولار به داخل کشور در حوزه علوم انسانی و جاسوسی آسان علمی دشمن، تضییع وقت مدیران، ایجاد تب اینترنت در جامعه، تضعیف روابط خانوادگی، کاهش تمرکز ذهن، شتاب‌زدگی در تحقیقات و مطالعات و انجام پژوهش‌های خطی و غیر عمقی از جمله مهمترین تهدیدات فرهنگی و اجتماعی در عرصه فضای مجازی است.
تهدیدات در این بخش اگر‌چه گسترده است اما قابلیت کنترل هوشمندانه را دارد و با تدبیر می‌توان از فرصت‌ها استفاده کرد و حتی علیه تهدیدات دنیای غرب حالت تهاجمی به خود گرفت.
دو زاویه در نگاه به فضای مجازی وجود دارد، یکی بحث فنی و مهندسی است و دیگری مبحث هویت، اطلاعات و شناخت است. در این حالت فضای مجازی یک ارتباط جدید در حوزه علوم انسانی شناخته می‌شود و وجه انسانی آن شکل می‌گیرد. بنابراین مورد، تعریف فضای مجازی عبارت از امتداد فرهنگ و اجتماع انسانی است.
شورای‌عالی فضای مجازی عالی‌ترین مجموعه در جهت سیاست‌گذاری و مدیریت فضای مجازی کشور است.
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)، دو شورا تشکیل شد و بعد از آن مقام معظم رهبری در راستای همان شوراها دستور تشکیل شورای‌عالی فضای مجازی را دادند. یک تفاوت اصلی در این شورا وجود دارد که در دیگر شوراها نیست و آن هم داشتن مرکز ملی فضای مجازی است که این مرکز به عنوان قرارگاهی برای پیاده سازی مصوبات شورای‌عالی و نظارت بر تحقق آنهاست.
دبیر شورای‌عالی فضای مجازی بحث ارائه خدمات و محتوا و نیز تعیین تکلیف و تقسیم کار ملی توسط شورای‌عالی فضای مجازی را از مهمترین کارهای شورا می‌داند و معتقد است در حوزه فضای مجازی، زیرساخت، محتوا، سرویس و کاربرد وجود دارد که مقرراتی بر آن حاکم است و تنظیم مقررات صرفا در وزارت ارتباطات نیست بلکه وزارت ارتباطات بخشی از این وظیفه را عهده دار است.
سیاست‌گذاری‌ای لازم است تا وضعیت موجود را درک کرده و برای آن اقدامات عاجل در دستور کار داشته باشد، برای اقدامات کوتاه مدتش برنامه ریزی کند، در میان مدت تلاش خود را به کار بندد تا حدی از توان برای رقابت با آن سیاست‌گذاری خارجی برسد و در دراز‌مدت و بلند‌مدت نیز به کنترل و بومی سازی و در نهایت به نوآوری در این فضا دسترسی پیدا کند تا بتواند به نحوی آن را کنترل کند.
افراد در فضای واقعی در سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و نهادهای مختلف کار می‌کنند، در صورتی که در فضای مجازی این نهادها وجود ندارند. پذیرش افراد جامعه از نهادهای اجتماعی کم است، چون حالت القایی دارند و فرد خودش را روبه‌روی آن‌ها می‌بیند، در صورتی که فرد، در فضای مجازی کسی را مقابل خودش نمی‌بیند و راحت‌تر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید رویکردهای روزآمد و مناسبی برای انجام همان وظایف نهادهای اجتماعی در فضای مجازی ایجاد شود.
رهبر انقلاب اسلامی در حکم تشکیل این شورا، آثار چشمگیر شبکه جهانی اینترنت در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، لزوم برنامه‌ریزی و هماهنگی به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن و بهره گیری حداکثری از فرصت‌ها در جهت ارائه خدمات گسترده و مفید به مردم را از دلایل اصلی ضرورت تشکیل شورای‌عالی فضای مجازی برشمردند و تاکید کردند: «این شورا وظیفه دارد مرکزی به نام مرکز ملی فضای مجازی کشور ایجاد کند.»
تشکیل مرکز ملی فضای مجازی می‌تواند به صورت هوشمندانه آسیب‌ها و عوارض ناشی از اینترنت و اراده دشمن برای آن را از نظام اسلامی و کشور دور کند و به صورت هوشمندانه نظام بهره گیری بهینه از آن را در کشور ایجاد کند؛ هم مانع آسیب‌هایی که دشمن قصد دارد از این طریق به کشور ما بزند شود و هم استفاده از این ابزار را در کشور بهینه کند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ضمن صدور دستور تشکیل شورای‌عالی فضای مجازی به ریاست رئیس‌جمهور، اعضای حقوقی و حقیقی این شورا را تعیین کردند. نخستین جلسه با حضور رئیس‌جمهور و دیگر عضوها در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ تشکیل شد. دبیر این شورا وزیر ارتباطات است و اعضای حقیقی این شورا افرادی هستند که در بحث فناوری اطلاعات سال‌هاست صاحب‌نظر بوده و می‌توانند از لحاظ تخصصی بخشی از نیازهای این شورا را تامین کنند.
شورای‌عالی انفورماتیک، شورای‌عالی اطلاع رسانی و شورای‌عالی فناوری اطلاعات، شوراها و نهادهایی هستند که پیش از تشکیل این شورا در حکم سیاست‌گذار و مجری در این حوزه عمل می‌کرده‌اند.
یک گزارش از آمار و ارقام و جایگاه ایران در حوزه فضای مجازی نشان می‌دهد:
40میلیارد دلار سهم آموزش در فضای مجازی در دنیا است، در حالی که این بازار در کشور ما بسیار ناچیز است؛
بیشترین گردش مالی در فضای مجازی در دنیا در حوزه محتوا و خدمات نرم افزاری است نه در حوزه زیرساختهای مخابراتی.
حمایت از ایمیل داخلی و موتور جستجو جز اولین اهداف این شورا است. 95% ایمیل‌های ما به خارج از کشور رفته و مجدد وارد می‌شوند در حالی که تقریبا تمام استفاده ما داخلی است و بخش عمده پهنای باند هم صرف این موارد می‌شود و زیان اقتصادی زیادی را به‌دنبال دارد.
دبیر شورای‌عالی فضای مجازی معتقد است: امیدواریم با کمک همه و بویژه بخش خصوصی فعالیت‌های مورد نیاز کشور را در دو بخش اساسی سامان دهیم که بخش اول به مسائل راهبردی و مدیریتی مربوط شده و بخش دوم به کنترل و نظارت اختصاص دارد.
یکی از بحث‌های عمده ما کمبود و نبود مسائل حقوقی است که در حوزه فیلترینگ یا کمبود پهنای باند مطرح می‌شود، لازم است یک نظام حقوقی مشخص تدوین شود.
شبکه ملی اطلاعات شامل زیرساخت‌هایی است که توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد شده است و قرار است خدمات و سرویس‌های مفصلی در فضای سایبری ارائه کند.
اکنون طراحان شبکه‌های بزرگ اجتماعی در دنیا از جمله گوگل و یوتیوب در میانگین سنی 30 تا 35 سال قرار دارند، چنین جوانانی در مراتب علمی کشور نیز حضور دارند که امید است در هر شرایطی از آن‌ها حمایت شود.
شورای‌عالی فضای مجازی به منظور ساماندهی حضور فعال در فضای سایبری جهان و توسعه این فضا ایجاد و اهداف متعالی برای آن تعریف شده است.
با این حال در این دو سال که از تشکیل این شورا می‌گذرد اتفاق محسوسی رخ نداده و فعالین تغییری را احساس نکرده‌اند. یک منظومه فکری جامع و مقبول مورد اتفاق وجود ندارد که مبتنی بر آن تصمیم‌گیری صورت بگیرد. به‌طور مثال مواضع وزیر ارشاد متفاوت از مواضع دبیر این شوراست. وزیر ارشاد به جای حمایت از شبکه‌های داخلی، تماما متوجه فیس‌بوک است.
شورای‌عالی فضای مجازی نیاز به طمانینه و تامل بیشتری در تصمیمات خود دارد و باید بتواند با انرژی و تخصص، مشکلات را شناسایی کرده و راه حل‌های بلند مدتی برای آن بیندیشد. اتخاذ تصمیم‌های همه‌جانبه که منافع کشور و حوزه تحت نظر این شورا را تامین کند از وظایف اصلی شورای‌عالی فضای مجازی است که تا به حال متاسفانه در عملکرد این شورا چنین چیزی مشاهده نشده است.
ضعف دیگری که این شورا دارد این است که در تعامل با رسانه‌ها بسیار ضعیف عمل کرده است و اهداف و عملکرد خود را برای مخاطبانش توجیه نمی‌کند.
همچنین تمرکز و فعالیت مرکز پژوهش‌ها می‌تواند بعضی حلقه‌های گمشده سیستم قانون‌گذاری را شفاف کند.
در پایان باید گفت بحث زیرساخت وضعیت ما بد نیست اما بحث کاربرد فن‌آوری اطلاعات در کشور جای کار بیشتری دارد.
